De invloed van Villeroy & Boch Mettlach

op tegeldecors van de Harlinger tegelbakkerijen Tjallingii en Van Hulst

 

 

„De geschiedenis van Villeroy & Boch in Lotharingen gaat terug tot 1748.Voor ons is het jaar 1869 van belang als de tegelfabriek in Mettlach in gebruik wordt genomen. Van de machinaal aangebrachte decors op geperste tegels zijn tegelkaarten met decors bewaard gebleven. Er zijn tenminste elf sponsen van Tjallingii (Harlingen) in het Fries Museum te Leeuwarden waarop de naam Villeroy & Boch staat geschreven. Enkele van deze Villeroy & Bochdecors hebben in het modellenboek van Tjallingii van ca. 1890 de nummers 312, 313, 314, 318, 320, 321, 322. In de catalogus van Tjallingii van ca. 1900 is daarvan alleen nr. 321 opgenomen. In dit boek is onder andere A.01.20.38 daarvan een voorbeeld. In de genoemde verzameling bevindt zich een stukje van een modellenblad met decors die eerst door Tjallingii zijn gemaakt en later door Van Hulst, beide te Harlingen. Het betreft de decors met een boeket (A.05.06.04.05 en de bijbehorende randen A.14.02.06).“

Jan Pluis in DNT, p. 73 en 74.

 

 

Tegelbakkerij Zoutsloot, 1668-1910 (Tjallingii 1781-1910)

Tegelbakkerij Kerkbuurt/ Buiten de Kerkpoort, 1634-1933

(Jan Van Hulst en familie 1849-1933)

 

 

Afkortingen:

V&B               = Villeroy & Boch Mettlach, Musterblätter von 1886 (Werksarchiv Mettlach)

HST                = Harlingen, Sponsen Tjallingii, (Fries Museum Leeuwarden)

HMT2             = Harlingen, Modellenboek Tjallingii, ca. 1897 (Part. Coll.)

HMH2            = Harlingen Modellenboek Van Hulst, ca. 1895 (Part. coll.)

DNT               = Jan Pluis, De Nederlandse Tegel Decors en benamingen 1570-1930, Leiden 2013

 

 

V & B

HST / HMT2 / HMH2

DNT

Musterblatt 2, No 19

HMT2, Pl. 7, 310a

HMT2, Pl. 7, 310b

 

A.14.03.08 (Bijpassende randhoek A.15.02.72)

 A.15.02.72 (Bijpassende rand A.14.03.08)

 

 

 

Musterblatt 5, No 53

HMT2, Pl. 25, 314

A.01.28.14

 

 

 

Musterblatt 5a, No 51

HST, Villeroy & Boch

Niet bij HMT2 en HMH2

Niet bij DNT

 

 

 

Musterblatt 7, No 41

Niet bij HMT2 en HMH2

A.01.10.14

 

 

 

Musterblatt 8a, No 71

HMT2, Pl. 39, 318

A.01.11.61

 

 

 

Musterblatt 10, No 70a und No 69a

Niet bij HMT2 en HMH2

 

 

 

 

 

 

HMT2, Pl. 18, 339

A.14.03.83

A.01.10.14

 

 

 

HST, A Hoek bij de rand Villeroy & Boch

HMT2, Pl. 25, 313b

HST, A Villeroy & Boch

HMT2, Pl. 25, 313a

 A.15.01.74

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 A.14.02.04

 

 

 

 

Musterblatt 10a, No 91 und No 92

 

HST, A Villeroy & Boch

HMT2, Pl. 26, 312

HMH2, Pl. 16, 841

A.01.20.38

 

 

 

Niet bij HMT2 en HMH2

A.01.03.22

 

 

 

Musterblatt 11a, No 311

HMT2 Pl. 4, 241

HMH2 Pl. 16, 693

A.01.20.36 Bilderdijkskruis

 

 

 

Musterblatt 13, No 75

Niet bij HMT2 en HMH2

A.01.10.31

 

 

 

Musterblatt 17, No 36

HST, Villeroy & Boch

HMT2, Pl. 38, 322

A.14.02.05

 

 

 

Musterblatt 18, No 62

HST, Villeroy & Boch No. 320

HMT2, Pl. 38, 320

A.14.03.52

 

 

 

Musterblatt 18a, No 63

HST, Villeroy & Boch

HMT2, Pl. 22, No 321

A.01.11.94

 

 

 

Musterblatt 27a, No 126

Niet bij HMT2 en HMH2

A.01.02.30

Opschrift van het etiketje: ‚Harlingen Nov. 1899. Van S. Tjallingii aan Gebr. Tichelaar. No 592.‘ Decorregistratie (Bedrijfscollectie Tichelaar, Ottema-Kingma Stichting, Leeuwarden)

 

 

 

 Musterblatt 28, No 248

HMH2, Pl. 13, 703

A.01.21.11 Bladkruis

 

 

 

Gedeelte van een catalogus van Villeroy & Boch Mettlach met de decors 429, 428 en 428a.

HMH2, ca. 1910

Een sluitstuk van een rand overeenkomstig het decor 429 en twee tegels overeenkomstig de decors 428 en 428a..

A.14.02.06

A.05.06.04

A.05.06.05

 

Literatuur

Jan Pluis, De Nederlandse Tegel Decors en benamingen 1570-1930,

derde, herziene en vermeerde druk, Primavera Pers, Leiden 2013.

Jan Pluis, Wisselwerking van decors van verschillende fabrikanten, in: Tegel 38/2010, 34-43, 29 afb.

Jan Pluis, Het decor ‘Marmer met lelie‘, in: Tegel 44/2016, 41, 2 afb.

 

Dankzegging

Jan Pluis will ik bedanken voor zijn hulp bij het opstellen van het bericht.

Ik dank mijn zoon Norbert voor redactie en publicatie.